Ang Pista ng Hanukkah(Pagtatalaga) … Kasaysayan At PropesiyaWritten by Richard Sison
Panimula
Dan 11:21 “At kahalili niya na tatayo ang isang hamak na tao, na hindi nila pinagbigyan ng karangalan ng kaharian: nguni’t siya’y darating sa panahong katiwasayan, at magtatamo ng kaharian sa pamamagitan ng mga daya.”
Noong 175 BC, si Antiochus IV Epiphanes ay naluklok sa kapangyarihan sa Syria sa pamamagitan ng pagnanakaw ng trono mula sa kanyang kamag-anak na si Demetrius II, ang batang anak ng Seleucus IV Heliodorus at karapat-dapat na tagapagmana. Ang orihinal na Seleucus ay isa sa apat na Heneral na hinati malawak na nasasakupan ng kaharian ng mga Griyego (Greek Empire) sa pagitan ng mga ito ng pagsunod sa kamatayan ni Alexander the Great. Kaya si Antiochus Epiphanes ay naging ikawalo na kamag-anak ng Seleucus umupo sa trono ng Syria.
Pagkatapos ng isang napakatinding hukbo ay mapapaalis sa harap niya, pareho ito at ang isang prinsipe ng tipan (Onias III) ay sirain niya. Sa pamamagitan ng malaking hukbo ay pukawin niya ang kanyang lakas at tapang laban sa hari ng Timog (Ptolemy VI ng Ehipto). Ang hari ng Timog ay makidigma sa isang malaki at napakalakas na hukbo, ngunit hindi siya mananaig dahil sa ang mga banta na gagawin laban sa kanya. Ang hari ng Hilaga (Antiochus) ay bumalik sa kanyang sariling bansa na may malaking kayamanan, ngunit ang kanyang puso ay itatakda laban sa banal na tipan. Siya gumawa ng pagkilos laban dito at pagkatapos ay bumalik sa kanyang sariling bansa. (Daniel 11:22,25,28)
Kaagad-agad pagkatapos ng pagkuha ng kapangyarihan, sa kanyang pag daan patungo sa pag sakop sa Ehipto, inatake ni Antiochus ang Israel, at ninakaw ang lahat ng mga kasangkapang ginto at pilak mula sa Templo. Pinapatay ni Antiochus ang huling lehitimong Mataas na Pari ng Israel na si, Onias III, at pagkatapos ibinebenta sa pinakamataas na bidder ang posisyon ng Mataas na Pari at ang pera ay napunta kay Antiochus.
Ang Pagsilang ng Sekta ng mga Saduceo (Sadducees)
Nagsimula siya sa pag “Hellenize” sa Israel at hindi nag laon marami sa mga mayaman at maimpluwensya sa mga Israelita ay ginaya at pinagtibay estilo ng damit ng mga Griyego, pati paggupit ng kanilang buhok ay ginawang maikling at pag-aahit pati na rin ang kanilang mga balbas. Pinagtalunan din nila ang paghahalo ng Griyegong pilosopiya at kultura sa paraan ng pamumuhay ng mga Hudyo. Mula sa mga tagapagtaguyod ng Griyego sa pag-iisip, ang mga partidong pampulitika na kilala bilang ang Sadducees ay ipinanganak, kalaunan ay sa isang posisyon ng katanyagan sa panahon n gating Panginoong Hesus. Ito ay ang impluwensiya ng pilosopiyang Griyego sa kanilang mga diskarte sa Kasulatan ng Hebrew na binulag ang mga pinuno at nasa kapangyarihan na mga Saduceo sa mga katunayan na ang mga propesiya patungkol sa Mesias ay natutupad sa kanilang mga paningin sa panahon ng ating Panginoon dito sa mundo.
Dan 11:29-30 “Sa takdang panahon ay babalik siya, at papasok sa timugan; nguni’t hindi magiging gaya ng una ang huli. Sapagka’t mga sasakyan sa Chittim ay magsisiparoon laban sa kaniya; kaya’t siya’y mahahapis, at babalik, at magtataglay ng galit laban sa banal na tipan, at gagawa ng kaniyang maibigan: siya nga’y babalik, at lilingapin yaong nangagpabaya ng banal na tipan.”
Sa simula, itong pag tangkilik sa kultura ng Griyego ay nakatagpo ng paglaban mula sa mga local na mamamayan, ngunit ang lahat ay nagbago nang mag aklas ang mga taga-Ehipto sa tulong ng Hukbong dagat ng mga Romano na nagpa bagsak kay Antiochus at siya’y napalayas mula sa Ehipto. Dahil sa matinding galit dahil sa pagkatalo sa Ehipto, muling sinalakay at pinagbalingan ng galit ni Antiochus ang Israel at muli itong sinakop. Sa pagkakataong ito, pwersahang inubliga nita ang mga Israelitas na siya ay sambahin bilang isang diyos. (Ang pangalan na “Epiphanes” ay mula sa isang pamagat na ibinigay niya sa kanyang sarili, “theos epiphanies” o “diyos na nasisilayan”. Pagkatapos nito ang mga Hudyo na sinimulan ng pagtawag sa kanya ng “Epimanes” kung saan ay nangangahulugan na ang baliw.) Ipinagbawal niya ang pagbabasa ng Banal na Kasulatan ng Hebreyo (Tanakh), at kung sino ang susuway ay parurusahan ng kamatayan maging sinuman na mapag alaman na may kopya nito na sa kanilang pag-aari. Ipinagbawal din ang Pagtutuli, pagdarasal, bawal din ang pag obserba ng Sabbath, at pag samba sa Tunay at Nag-iisang Diyos. Lahat ng ito ay ipinagbabawal na may matinding parusa para sa sinumang susuway.
Pagkasuklam na Naging Sanhi ng Lagim
(Desolation that Causes Desolation)
Dan 11:31-32 “At mga pulutong ay magsisitayo sa kaniyang bahagi, at kanilang lalapastanganin ang santuario, sa makatuwid baga’y ang kuta, at aalisin ang palaging handog na susunugin, at kanilang ilalagay ang kasuklamsuklam na naninira. At ang gayon na gumagawa na may kasamaan laban sa tipan, ay mahihikayat niya sa pamamagitan ng mga daya; nguni’t ang bayan na nakakakilala ng kanilang dios ay magiging matibay, at gagawa ng kabayanihan.”
Noong 168 B.C., si Antiochus ay muling nanghimasok at nanira sa Templo, at binago nito ang tamang pagsamaba ayon sa Diyos at pinalitan ang mga ito ng paganong pagsamba sa karangalan ng Griyego diyos na si Zeus (na tinatawag na Jupiter sa Romanong mitolohiya). Sa halip ng dugo ng tupa at kambing, iwinisik niya ang tubig ng pinakuluang baboy sa Banal ng mga Banal, at nagkatay ng Baboy sa altar ng Templo. Pagkatapos siya ay nagtirik ng isang estatwa ni Zeus sa Banal na Lugar, na gawa sa sariling mukha niyang mukha dito, at dahil doon ipinapahayag ang kanyang sarili sa Diyos. Dahil dito ang Templo ay naging alangan para sa pagsamba sa tunay na Diyos. Para sa mga Hudyong manunulat ng kasaysayan, tinatawag nila ito bilang pagkakasatuparan ng propesiya sa Aklat ni Daniel na “pagkasuklam na nagiging sanhi ng lagim”. Ito ay natatanging kasaysayan na natagurian ng ganitong pangalan. Matatandaan natin na ang unang Templo na itinayo ni Solomon ay sinira ng mga Babylonian at maging ang Templo na itinayo ni Haring Herodes na sinira ng mga Romano ay hindi pinangalanan ng ganito. Sa kadahilaan ng sobang kasamaan ni Antiochus, ito ay nag simula ng pag-aalsa ng mga Maccabees. Ngunit nais kong ipuntos na hindi pa ito ang katuparan ng propesiya ni Daniel kundi isang anino ng mas malaking kawalanghiyaan na gagawin ng Anti-Kristo sa pangatlong Templo sa mga huling panahon ayon na rin sa propesiya n gating Panginoong Hesus sa Mateo 24. Ang kasuklam-suklam na gagawin ng Anti-Kristo ay mag-dudulot ng pang-daigdigang lagim ayon sa Biblia.
Ang Paghihimagsik at Tagumpay ng mga Maccabees
Sa loob ng 3 1/2 taon, ang mga Hudyo ay lumaban sa isa sa digmaang gerilya na naitalang isa sa una sa kasaysayan ng mundo sa ilalim ng pamumuno ni Judeus Maccabeus (Judah Hammer). Sa wakas nadaig ang mga hukbo ng Syrians sa 165 BC. Sa pagbawi ng Templo, binasag nila ang mga nadungisan na altar at inalis ang estatwa ni Zeus, at pinagiling pareho ang mga ito hanggang maging pulbos, at pagkatapos ay bumuo ng isang bagong altar mula sa hindi pa ginagamit o pinutol na bato.
At pagkatapos nito ay nag ayos sila upang linisin ang Templo at muling ilaan ito sa Diyos, na dapat gawin sa loob ng walong-araw na proseso (2 Chron. 29:17). Ngunit nakahanap lamang sila ng sapat na banal na langis na pang-ilaw sa Menorah (7-sanga na ilawan na tumayo sa Banal na Lugar) para sa isang araw, at ang mga Batas ng Diyos (Torah) na kinakailangan na ito patuloy nan aka-ilaw. Dahil ang paghahanda ng banal na langis ay isang matagal na proseso at mapang-ubos oras, nagpasya sila na hindi maghintay, ngunit upang gamitin ang langis na kung ano ang meron sila para may ilaw agad ang Menorah, at sila ay nagtitiwala sa Diyos na ito ay katanggap-tanggap. Ang Diyos ay nalugod at langis ay tumagal sa buong walong araw hanggang sa dumating ang bagong suplay at natapos ang pagtatalaga at ito ay nakumpleto.
Ang Pagbabago
Ang tagumpay ng Maccabean laban sa Syrians ay nag-akay sa isang bagong panahon, na kilala bilang Dinastiyang Hasmonean. Sa panahong ito na tumagal hanggang sa 64 BC, ang Judea, na mas nakilala bilang Israel, ay kinilala bilang isang malayang bansa, at sa wakas ay napanalunan ang kanilang kalayaan mula sa Syria noong 142 BC. Dahil sa sunod-sunod na tagumpay ng mga Hasmonean, nakuha ng mga Hudyo ang mga hangganan ng kanilang teritoryo na tinatayang halos kapareho sa mga kapanahunan ni Solomon. Ang panuntunan at batas ng mga Hudyo ay naipasakatuparan sa pinalawak na bansa at ang buhay ng mga Hudyo ay muling naayos. Isang Bagong Simula para sa mga anak ni Israel.
Ang Pagkasunod-sunod
TAON PANGYAYARI
175/4 B.C. Si Antiochus IV ay naging hari ng Seleucid
169/8 B.C Sa ilalim ng paghari ni Antiochus IV, ang Templo ay nilooban at winalang-hiya, mga Hudyo ay minasaker at Hudaismo ay pinagbawal
167 B.C. Antiochus ay bumubuo ng isang altar para kay Zeus na kanyang diyos-diyosan sa Templo ng mga Hudyo. Si Mattathias at kanyang mga anak John, Simon, Jonathan, Eleazar, at Judah ay nakipaghimagsik laban kay Antiochus at si Judah ay tinawag bilang “Hammer” or “Martilyo”
166 B.C. Si Mattathias ay namatay, at pinalitan siya ng kanyang anak na si Judah bilang lider. Ang Hasmonean Jewish Kingdom ay nagsimula at ito ay tumatagal hanggang 63/64 B.C.
165/4 B.C. Ang mga Hudyo ay nakipaghimagsik laban sa dominasyon ng Seleucid at nagwagi at ang Templo ay nakalaya at muling naihandog sa Diyos ng Israel.
Pista ng Hanukka (Pagtatalaga)
Ang mapaghimalang pag-ilaw ng langis pa rin ang tanyag sa walong-araw na Pista ng Hanukkah, mula sa salitang Hebreo kahulugan ay pagtatalaga. Tinatawag din ito bilang Pista ng mga Ilaw at sa taon na ito (2012) ay nagsimula sa gabi ng Disyembre 8. Sa mga susunod na taon, ang mga petsa ng Pista ng Pagtatalaga ay nagbabago base sa kalendaryo ng Romano. Ngunit ating tatandaan na ang petsa sa kalendaryo ng mga Hudyo, ito ay laging nagsisimula sa 25th ng buwan ng Kislev. Ang mga petsa ng Pista ng Pagtatalaga ay ang mga sumusunod:
2013: Nov 27th – Dec 5th
2014: Dec 16th – Dec 24th
2015: Dec 6th- Dec 14th
2016: Dec 24th – Jan 1st
Sa pagdiriwang ng Hanukkah, isang espesyal na 9-na sangang kandelyabra ay ginagamit, na may walong sangay na nagpapa-alala sa walong araw na kung saan ang langis ay iningatan na nakasindi. Ang ikasiyam na sangay, na tinatawag na ang Shamash, ay karaniwang nakaposisyon sa itaas ng iba pang mga walong ilaw. Ang kandila ay palaging naka-ilaw muna at pagkatapos ay ginagamit sa pag-ilaw sa iba pang mga kandila, isa sa bawat araw, hanggang sa ikawalo araw ng Hanukkah lahat ay may ilaw. Ang salitang Hebreo Shamash ay nangangahulugan lingkod, kaya Shamash ang lingkod kandila na itinaas up at nagbibigay liwanag sa lahat ng ibang kandila.
Hindi mapaniniwalaan o kapani-paniwala, ang Hanukkia, o Hanukkah kandelyabra, nagiging isang magandang modelo ng Mesiyas at ang Kanyang simbahan. Ito ay ang Panginoong Hesus, ang masunuring lingkod, na ay itinaas (Juan 3:12) at nagbibigay ng liwanag sa lahat ng mga iba pa (Juan 08:12). Para sa Anak ng Tao ay dumating hindi para paglingkuran, ngunit upang maglingkod. (Marcos 10:45).
Mula Kasaysayan Hanggang Propesiya
Alam natin na ang lahat ng mga Kapistahan sa Lebitiko (Levitical Feasts) ay may parehong makasaysayan at maka-propetang katuparan. Halimbawa, ang pag gunita ng Paskua (Passover) ng mga Hudyo ay ‘kalayaan mula sa pagkaalipin sa Ehipto at tumingin sa inaabangan na panahon na ang Mesiyas ay magpapalaya sa ating lahat mula sa pagkaalipin sa ating mga kasalanan. Ang aspeto ng propesiya sa mga Kapistahan ng Tagsibol tulad ng Paskua, Tinapay na Walang Libadura at Unang Bunga (Spring Feasts – Passover, Unleavened Bread,and First Fruit) ay natupad ng Panginoon sa unang pagdating niya. Ang Pista sa tag-init naman ay ang panahon ng pag gunita ng Pentecost ang pagbibigay ng kautusan at natupad sa Iglesia, at ang Kapistahan ng Tag-lagas, Pista ng Trumpeta, Araw ng Pagsisisi at Pista ng Tabernakulo (Fall Feasts – Yom Teruah, Yom Kippur and Feast of Tabernacle) ay ipinagdiriwang ang pagdating ng Panginoon Hesus na kung saan ang Diyos mismo ay titira kasama ng mga tao at matutupad sa pangalawang pagbabalik. Ang Hanukkah ay hindi isang Pistang Lebitiko nan aka saad sa Lev 23 ngunit sa tingin ko ito ay isang mahalagang kapistahan na nagbibigay ng katuparan ng propesiya tulad dinng ibang Pista.
Sa pagsusuri ng kasaysayan ng Hanukkah o Pista ng Pagtatalaga, ako ay nakakasiguro na meron tayong makikita na pagkakatulad sa mga kaganapan pa sa hinaharap sa amin. Isang araw, sa lalong madaling panahon, ang isang tao ay darating na pinaka makapangyarihan sa mundo. Makikita natin na siya ay magiging napakalakas sa masyadong mabilis na panahon, ipagpalagay na ang isang posisyon ng pamumuno na hindi siya ang may karapatan. Maraming magbibigay sa kanya ng katapatan at lulupigin ang karamihan sa mundo. Kahit sa Israel, maraming ay papabor at magpapasakop na kasama niya, ang ilang kahit iniisip maaaring siya ay ang Mesiyas. (Juan 05:43)
Ngunit siya tumayo sa Banal na Lugar (malamang sa Templo) at ipinapahayag na Siya ay Diyos. (2 Thes. 2:4) Darating ang tunay na Anti-Kristo dahil si Antiochus Epiphanes ay isang anino lamang ng tunay na darating. Makikita niya ang isang rebulto ng kanyang sarili itatayo at ilagay sa Banal na Lugar upang sambahin ng mga tao. (Rev. 13:14) Isa pang pagkasuklam ng lagim (abomination that causes desolation), ang sinabi ni Hesus at binalaan tungkol sa Matt. 24:15. Lamang tulad ng kanyang hinalinhan, makikita niya hinihiling na sumamba bilang Diyos sa sakit ng kamatayan, at lahat sumusumpa ng pangako ng katapatan sa kanya. Ipapahinto niya kamakailan ang sakripisyo Templo (Dan. 9:27) at subukan niyang burahin ang bawat ebidensiya ng lehitimong Diyos mula sa mundo. Makikipag-digma siya laban sa mga taong tututulan siya, pero meron din muling tututol sa kanya at lalaban. Pagkatapos ng 3 ½ na taon, siya ay babagsak (Dan. 12:07) at ang nadungisan na Templo ay lilinisin na muli at handa na para sa paggamit na muli sa panahon ng Milenyo. Isa pang Pista ng Pagtatalaga o Dedikasyon, at ang Israel ay muli makaranas ng isang panahon ng pagkalaki-laki na kapayapaan at kasaganaan, pagpapalawak ganap na sa orihinal na ipinangako na nasasakupan. Mula ng ipinangako ng Diyos kay Abraham na ibibigay niya ang Lupang Pangako na ipinakita din kay Moses ang lawak at hangganan nito, ay hindi pa naisasakatuparan dahil na rin sa katigasan ng ulo ng Israel. Ngunit sa pagkakataong ito.sa pamumuno ng Mesias, maibibigay na ang pangako at maisasakatuparan na ang mga Batas ng Diyos, hindi lamang sa Israel kundi sa buong mundo. Ang mga Hudyo ay makakapag gawa nan g kanilang panuntunan sa buong pinalawak na bansa ngg Israel at ang buhay ng Hudyo kasama ng lahat ng mananampalatay ay umunlad muli. (Isaias 65:17-25) Isa pang Bagong simula para sa mga Bata ng Israel at para sa lahat sa mundo. Maligayang Pagtatalaga (Happy Hanukkah).
References:
Jack Kelley : The Feast of Hanukkah … History And Prophecy
Gracetrhufaith.com
E-sword
Google Translate
Wikipedia.com
Ang Biblia
1 Maccabees
Panimula
Dan 11:21 “At kahalili niya na tatayo ang isang hamak na tao, na hindi nila pinagbigyan ng karangalan ng kaharian: nguni’t siya’y darating sa panahong katiwasayan, at magtatamo ng kaharian sa pamamagitan ng mga daya.”
Noong 175 BC, si Antiochus IV Epiphanes ay naluklok sa kapangyarihan sa Syria sa pamamagitan ng pagnanakaw ng trono mula sa kanyang kamag-anak na si Demetrius II, ang batang anak ng Seleucus IV Heliodorus at karapat-dapat na tagapagmana. Ang orihinal na Seleucus ay isa sa apat na Heneral na hinati malawak na nasasakupan ng kaharian ng mga Griyego (Greek Empire) sa pagitan ng mga ito ng pagsunod sa kamatayan ni Alexander the Great. Kaya si Antiochus Epiphanes ay naging ikawalo na kamag-anak ng Seleucus umupo sa trono ng Syria.
Pagkatapos ng isang napakatinding hukbo ay mapapaalis sa harap niya, pareho ito at ang isang prinsipe ng tipan (Onias III) ay sirain niya. Sa pamamagitan ng malaking hukbo ay pukawin niya ang kanyang lakas at tapang laban sa hari ng Timog (Ptolemy VI ng Ehipto). Ang hari ng Timog ay makidigma sa isang malaki at napakalakas na hukbo, ngunit hindi siya mananaig dahil sa ang mga banta na gagawin laban sa kanya. Ang hari ng Hilaga (Antiochus) ay bumalik sa kanyang sariling bansa na may malaking kayamanan, ngunit ang kanyang puso ay itatakda laban sa banal na tipan. Siya gumawa ng pagkilos laban dito at pagkatapos ay bumalik sa kanyang sariling bansa. (Daniel 11:22,25,28)
Kaagad-agad pagkatapos ng pagkuha ng kapangyarihan, sa kanyang pag daan patungo sa pag sakop sa Ehipto, inatake ni Antiochus ang Israel, at ninakaw ang lahat ng mga kasangkapang ginto at pilak mula sa Templo. Pinapatay ni Antiochus ang huling lehitimong Mataas na Pari ng Israel na si, Onias III, at pagkatapos ibinebenta sa pinakamataas na bidder ang posisyon ng Mataas na Pari at ang pera ay napunta kay Antiochus.
Ang Pagsilang ng Sekta ng mga Saduceo (Sadducees)
Nagsimula siya sa pag “Hellenize” sa Israel at hindi nag laon marami sa mga mayaman at maimpluwensya sa mga Israelita ay ginaya at pinagtibay estilo ng damit ng mga Griyego, pati paggupit ng kanilang buhok ay ginawang maikling at pag-aahit pati na rin ang kanilang mga balbas. Pinagtalunan din nila ang paghahalo ng Griyegong pilosopiya at kultura sa paraan ng pamumuhay ng mga Hudyo. Mula sa mga tagapagtaguyod ng Griyego sa pag-iisip, ang mga partidong pampulitika na kilala bilang ang Sadducees ay ipinanganak, kalaunan ay sa isang posisyon ng katanyagan sa panahon n gating Panginoong Hesus. Ito ay ang impluwensiya ng pilosopiyang Griyego sa kanilang mga diskarte sa Kasulatan ng Hebrew na binulag ang mga pinuno at nasa kapangyarihan na mga Saduceo sa mga katunayan na ang mga propesiya patungkol sa Mesias ay natutupad sa kanilang mga paningin sa panahon ng ating Panginoon dito sa mundo.
Dan 11:29-30 “Sa takdang panahon ay babalik siya, at papasok sa timugan; nguni’t hindi magiging gaya ng una ang huli. Sapagka’t mga sasakyan sa Chittim ay magsisiparoon laban sa kaniya; kaya’t siya’y mahahapis, at babalik, at magtataglay ng galit laban sa banal na tipan, at gagawa ng kaniyang maibigan: siya nga’y babalik, at lilingapin yaong nangagpabaya ng banal na tipan.”
Sa simula, itong pag tangkilik sa kultura ng Griyego ay nakatagpo ng paglaban mula sa mga local na mamamayan, ngunit ang lahat ay nagbago nang mag aklas ang mga taga-Ehipto sa tulong ng Hukbong dagat ng mga Romano na nagpa bagsak kay Antiochus at siya’y napalayas mula sa Ehipto. Dahil sa matinding galit dahil sa pagkatalo sa Ehipto, muling sinalakay at pinagbalingan ng galit ni Antiochus ang Israel at muli itong sinakop. Sa pagkakataong ito, pwersahang inubliga nita ang mga Israelitas na siya ay sambahin bilang isang diyos. (Ang pangalan na “Epiphanes” ay mula sa isang pamagat na ibinigay niya sa kanyang sarili, “theos epiphanies” o “diyos na nasisilayan”. Pagkatapos nito ang mga Hudyo na sinimulan ng pagtawag sa kanya ng “Epimanes” kung saan ay nangangahulugan na ang baliw.) Ipinagbawal niya ang pagbabasa ng Banal na Kasulatan ng Hebreyo (Tanakh), at kung sino ang susuway ay parurusahan ng kamatayan maging sinuman na mapag alaman na may kopya nito na sa kanilang pag-aari. Ipinagbawal din ang Pagtutuli, pagdarasal, bawal din ang pag obserba ng Sabbath, at pag samba sa Tunay at Nag-iisang Diyos. Lahat ng ito ay ipinagbabawal na may matinding parusa para sa sinumang susuway.
Pagkasuklam na Naging Sanhi ng Lagim
(Desolation that Causes Desolation)
Dan 11:31-32 “At mga pulutong ay magsisitayo sa kaniyang bahagi, at kanilang lalapastanganin ang santuario, sa makatuwid baga’y ang kuta, at aalisin ang palaging handog na susunugin, at kanilang ilalagay ang kasuklamsuklam na naninira. At ang gayon na gumagawa na may kasamaan laban sa tipan, ay mahihikayat niya sa pamamagitan ng mga daya; nguni’t ang bayan na nakakakilala ng kanilang dios ay magiging matibay, at gagawa ng kabayanihan.”
Noong 168 B.C., si Antiochus ay muling nanghimasok at nanira sa Templo, at binago nito ang tamang pagsamaba ayon sa Diyos at pinalitan ang mga ito ng paganong pagsamba sa karangalan ng Griyego diyos na si Zeus (na tinatawag na Jupiter sa Romanong mitolohiya). Sa halip ng dugo ng tupa at kambing, iwinisik niya ang tubig ng pinakuluang baboy sa Banal ng mga Banal, at nagkatay ng Baboy sa altar ng Templo. Pagkatapos siya ay nagtirik ng isang estatwa ni Zeus sa Banal na Lugar, na gawa sa sariling mukha niyang mukha dito, at dahil doon ipinapahayag ang kanyang sarili sa Diyos. Dahil dito ang Templo ay naging alangan para sa pagsamba sa tunay na Diyos. Para sa mga Hudyong manunulat ng kasaysayan, tinatawag nila ito bilang pagkakasatuparan ng propesiya sa Aklat ni Daniel na “pagkasuklam na nagiging sanhi ng lagim”. Ito ay natatanging kasaysayan na natagurian ng ganitong pangalan. Matatandaan natin na ang unang Templo na itinayo ni Solomon ay sinira ng mga Babylonian at maging ang Templo na itinayo ni Haring Herodes na sinira ng mga Romano ay hindi pinangalanan ng ganito. Sa kadahilaan ng sobang kasamaan ni Antiochus, ito ay nag simula ng pag-aalsa ng mga Maccabees. Ngunit nais kong ipuntos na hindi pa ito ang katuparan ng propesiya ni Daniel kundi isang anino ng mas malaking kawalanghiyaan na gagawin ng Anti-Kristo sa pangatlong Templo sa mga huling panahon ayon na rin sa propesiya n gating Panginoong Hesus sa Mateo 24. Ang kasuklam-suklam na gagawin ng Anti-Kristo ay mag-dudulot ng pang-daigdigang lagim ayon sa Biblia.
Ang Paghihimagsik at Tagumpay ng mga Maccabees
Sa loob ng 3 1/2 taon, ang mga Hudyo ay lumaban sa isa sa digmaang gerilya na naitalang isa sa una sa kasaysayan ng mundo sa ilalim ng pamumuno ni Judeus Maccabeus (Judah Hammer). Sa wakas nadaig ang mga hukbo ng Syrians sa 165 BC. Sa pagbawi ng Templo, binasag nila ang mga nadungisan na altar at inalis ang estatwa ni Zeus, at pinagiling pareho ang mga ito hanggang maging pulbos, at pagkatapos ay bumuo ng isang bagong altar mula sa hindi pa ginagamit o pinutol na bato.
At pagkatapos nito ay nag ayos sila upang linisin ang Templo at muling ilaan ito sa Diyos, na dapat gawin sa loob ng walong-araw na proseso (2 Chron. 29:17). Ngunit nakahanap lamang sila ng sapat na banal na langis na pang-ilaw sa Menorah (7-sanga na ilawan na tumayo sa Banal na Lugar) para sa isang araw, at ang mga Batas ng Diyos (Torah) na kinakailangan na ito patuloy nan aka-ilaw. Dahil ang paghahanda ng banal na langis ay isang matagal na proseso at mapang-ubos oras, nagpasya sila na hindi maghintay, ngunit upang gamitin ang langis na kung ano ang meron sila para may ilaw agad ang Menorah, at sila ay nagtitiwala sa Diyos na ito ay katanggap-tanggap. Ang Diyos ay nalugod at langis ay tumagal sa buong walong araw hanggang sa dumating ang bagong suplay at natapos ang pagtatalaga at ito ay nakumpleto.
Ang Pagbabago
Ang tagumpay ng Maccabean laban sa Syrians ay nag-akay sa isang bagong panahon, na kilala bilang Dinastiyang Hasmonean. Sa panahong ito na tumagal hanggang sa 64 BC, ang Judea, na mas nakilala bilang Israel, ay kinilala bilang isang malayang bansa, at sa wakas ay napanalunan ang kanilang kalayaan mula sa Syria noong 142 BC. Dahil sa sunod-sunod na tagumpay ng mga Hasmonean, nakuha ng mga Hudyo ang mga hangganan ng kanilang teritoryo na tinatayang halos kapareho sa mga kapanahunan ni Solomon. Ang panuntunan at batas ng mga Hudyo ay naipasakatuparan sa pinalawak na bansa at ang buhay ng mga Hudyo ay muling naayos. Isang Bagong Simula para sa mga anak ni Israel.
Ang Pagkasunod-sunod
TAON PANGYAYARI
175/4 B.C. Si Antiochus IV ay naging hari ng Seleucid
169/8 B.C Sa ilalim ng paghari ni Antiochus IV, ang Templo ay nilooban at winalang-hiya, mga Hudyo ay minasaker at Hudaismo ay pinagbawal
167 B.C. Antiochus ay bumubuo ng isang altar para kay Zeus na kanyang diyos-diyosan sa Templo ng mga Hudyo. Si Mattathias at kanyang mga anak John, Simon, Jonathan, Eleazar, at Judah ay nakipaghimagsik laban kay Antiochus at si Judah ay tinawag bilang “Hammer” or “Martilyo”
166 B.C. Si Mattathias ay namatay, at pinalitan siya ng kanyang anak na si Judah bilang lider. Ang Hasmonean Jewish Kingdom ay nagsimula at ito ay tumatagal hanggang 63/64 B.C.
165/4 B.C. Ang mga Hudyo ay nakipaghimagsik laban sa dominasyon ng Seleucid at nagwagi at ang Templo ay nakalaya at muling naihandog sa Diyos ng Israel.
Pista ng Hanukka (Pagtatalaga)
Ang mapaghimalang pag-ilaw ng langis pa rin ang tanyag sa walong-araw na Pista ng Hanukkah, mula sa salitang Hebreo kahulugan ay pagtatalaga. Tinatawag din ito bilang Pista ng mga Ilaw at sa taon na ito (2012) ay nagsimula sa gabi ng Disyembre 8. Sa mga susunod na taon, ang mga petsa ng Pista ng Pagtatalaga ay nagbabago base sa kalendaryo ng Romano. Ngunit ating tatandaan na ang petsa sa kalendaryo ng mga Hudyo, ito ay laging nagsisimula sa 25th ng buwan ng Kislev. Ang mga petsa ng Pista ng Pagtatalaga ay ang mga sumusunod:
2013: Nov 27th – Dec 5th
2014: Dec 16th – Dec 24th
2015: Dec 6th- Dec 14th
2016: Dec 24th – Jan 1st
Sa pagdiriwang ng Hanukkah, isang espesyal na 9-na sangang kandelyabra ay ginagamit, na may walong sangay na nagpapa-alala sa walong araw na kung saan ang langis ay iningatan na nakasindi. Ang ikasiyam na sangay, na tinatawag na ang Shamash, ay karaniwang nakaposisyon sa itaas ng iba pang mga walong ilaw. Ang kandila ay palaging naka-ilaw muna at pagkatapos ay ginagamit sa pag-ilaw sa iba pang mga kandila, isa sa bawat araw, hanggang sa ikawalo araw ng Hanukkah lahat ay may ilaw. Ang salitang Hebreo Shamash ay nangangahulugan lingkod, kaya Shamash ang lingkod kandila na itinaas up at nagbibigay liwanag sa lahat ng ibang kandila.
Hindi mapaniniwalaan o kapani-paniwala, ang Hanukkia, o Hanukkah kandelyabra, nagiging isang magandang modelo ng Mesiyas at ang Kanyang simbahan. Ito ay ang Panginoong Hesus, ang masunuring lingkod, na ay itinaas (Juan 3:12) at nagbibigay ng liwanag sa lahat ng mga iba pa (Juan 08:12). Para sa Anak ng Tao ay dumating hindi para paglingkuran, ngunit upang maglingkod. (Marcos 10:45).
Mula Kasaysayan Hanggang Propesiya
Alam natin na ang lahat ng mga Kapistahan sa Lebitiko (Levitical Feasts) ay may parehong makasaysayan at maka-propetang katuparan. Halimbawa, ang pag gunita ng Paskua (Passover) ng mga Hudyo ay ‘kalayaan mula sa pagkaalipin sa Ehipto at tumingin sa inaabangan na panahon na ang Mesiyas ay magpapalaya sa ating lahat mula sa pagkaalipin sa ating mga kasalanan. Ang aspeto ng propesiya sa mga Kapistahan ng Tagsibol tulad ng Paskua, Tinapay na Walang Libadura at Unang Bunga (Spring Feasts – Passover, Unleavened Bread,and First Fruit) ay natupad ng Panginoon sa unang pagdating niya. Ang Pista sa tag-init naman ay ang panahon ng pag gunita ng Pentecost ang pagbibigay ng kautusan at natupad sa Iglesia, at ang Kapistahan ng Tag-lagas, Pista ng Trumpeta, Araw ng Pagsisisi at Pista ng Tabernakulo (Fall Feasts – Yom Teruah, Yom Kippur and Feast of Tabernacle) ay ipinagdiriwang ang pagdating ng Panginoon Hesus na kung saan ang Diyos mismo ay titira kasama ng mga tao at matutupad sa pangalawang pagbabalik. Ang Hanukkah ay hindi isang Pistang Lebitiko nan aka saad sa Lev 23 ngunit sa tingin ko ito ay isang mahalagang kapistahan na nagbibigay ng katuparan ng propesiya tulad dinng ibang Pista.
Sa pagsusuri ng kasaysayan ng Hanukkah o Pista ng Pagtatalaga, ako ay nakakasiguro na meron tayong makikita na pagkakatulad sa mga kaganapan pa sa hinaharap sa amin. Isang araw, sa lalong madaling panahon, ang isang tao ay darating na pinaka makapangyarihan sa mundo. Makikita natin na siya ay magiging napakalakas sa masyadong mabilis na panahon, ipagpalagay na ang isang posisyon ng pamumuno na hindi siya ang may karapatan. Maraming magbibigay sa kanya ng katapatan at lulupigin ang karamihan sa mundo. Kahit sa Israel, maraming ay papabor at magpapasakop na kasama niya, ang ilang kahit iniisip maaaring siya ay ang Mesiyas. (Juan 05:43)
Ngunit siya tumayo sa Banal na Lugar (malamang sa Templo) at ipinapahayag na Siya ay Diyos. (2 Thes. 2:4) Darating ang tunay na Anti-Kristo dahil si Antiochus Epiphanes ay isang anino lamang ng tunay na darating. Makikita niya ang isang rebulto ng kanyang sarili itatayo at ilagay sa Banal na Lugar upang sambahin ng mga tao. (Rev. 13:14) Isa pang pagkasuklam ng lagim (abomination that causes desolation), ang sinabi ni Hesus at binalaan tungkol sa Matt. 24:15. Lamang tulad ng kanyang hinalinhan, makikita niya hinihiling na sumamba bilang Diyos sa sakit ng kamatayan, at lahat sumusumpa ng pangako ng katapatan sa kanya. Ipapahinto niya kamakailan ang sakripisyo Templo (Dan. 9:27) at subukan niyang burahin ang bawat ebidensiya ng lehitimong Diyos mula sa mundo. Makikipag-digma siya laban sa mga taong tututulan siya, pero meron din muling tututol sa kanya at lalaban. Pagkatapos ng 3 ½ na taon, siya ay babagsak (Dan. 12:07) at ang nadungisan na Templo ay lilinisin na muli at handa na para sa paggamit na muli sa panahon ng Milenyo. Isa pang Pista ng Pagtatalaga o Dedikasyon, at ang Israel ay muli makaranas ng isang panahon ng pagkalaki-laki na kapayapaan at kasaganaan, pagpapalawak ganap na sa orihinal na ipinangako na nasasakupan. Mula ng ipinangako ng Diyos kay Abraham na ibibigay niya ang Lupang Pangako na ipinakita din kay Moses ang lawak at hangganan nito, ay hindi pa naisasakatuparan dahil na rin sa katigasan ng ulo ng Israel. Ngunit sa pagkakataong ito.sa pamumuno ng Mesias, maibibigay na ang pangako at maisasakatuparan na ang mga Batas ng Diyos, hindi lamang sa Israel kundi sa buong mundo. Ang mga Hudyo ay makakapag gawa nan g kanilang panuntunan sa buong pinalawak na bansa ngg Israel at ang buhay ng Hudyo kasama ng lahat ng mananampalatay ay umunlad muli. (Isaias 65:17-25) Isa pang Bagong simula para sa mga Bata ng Israel at para sa lahat sa mundo. Maligayang Pagtatalaga (Happy Hanukkah).
References:
Jack Kelley : The Feast of Hanukkah … History And Prophecy
Gracetrhufaith.com
E-sword
Google Translate
Wikipedia.com
Ang Biblia
1 Maccabees
RSS Feed
